Antroponimia galega

InicioAbreviaturas & notasConsegue o libroContacto

Abreviaturas e outras notas

(P) Proposta de nome feita por algún autor ou por nós mesmos. É probable que xa se estean usando como nomes na práctica e que algunhas galegas e galegos se chamen xa así. Moitas veces están tomados de (ou relacionados con) topónimos, estando neste caso tamén indicado xeralmente no apartado de Top.
* Indicado antes dunha palabra nota o seu carácter especulativo, é dicir que non está atestigada documentalmente.
<T Indicado ao final dun nome quere dicir que é un nome de persoa do que se pensa que procede algún topónimo galego, segundo pescudas de arqueoloxía toponímica, principalmente do lingüista Joaquín Caridad Arias. Se un poboador deu nome a un topónimo galego, podemos considerar o seu, con boa lóxica, un antropónimo galego. Adoitan incluirse nestes casos algunhas variantes, incluíndo as evoluídas e máis próximas ás formas actuais destes topónimos, e que consideramos máis afíns ao idioma galego actual: estas constan coa abreviatura Evol.
ap. Forma apocopada que se usaba na Idade Media cando despois seguía o apelido.
Co. Tras un topónimo, indica que pertence á provincia de A Coruña.
cult. Cultismo, forma culta por contraposición ás formas patrimoniais do mesmo nome.
def. Deformación.
der. Derivado.
dim. Diminutivo.
etn. Etnónimo (nome dun pobo ou dunha tribo).
Evol. Forma evoluída dun antigo nome.
F. or. Forma orixinal (doutro nome).
fem. Feminino/a.
Hip. Hipocorístico (diminutivo ou nome familiar).
Lit. Orixe ou referencia literaria.
Lu. Tras un topónimo, indica que pertence á provincia de Lugo.
masc. Masculino/a.
Or. Orixe e significado. Cando existen varias orixes etimolóxicas para o mesmo nome ou varias teorías acerca dela, indícanse con números.
Ou. Tras un topónimo, indica que pertence á provincia de Ourense.
Per. Persoaxes históricas e de sona que tiñan ese nome.
Po. Tras un topónimo, indica que pertence á provincia de Pontevedra.
rel. Relacionado.
Rel. Outros nomes relacionados.
Top. Topónimos relacionados.
Var. Variante.
Vars. Variantes e outras formas. Inclúe tamén as variantes ortográficas segundo a normativa reintegracionista (indicadas cun R como superíndice cando non coinciden coas outras formas admitidas na norma ortográfica da RAG-ILG). Algunhas variantes que non son meramente ortográficas tamén poden figurar con entradas de seu. As variantes en ocasións van seguidas do lugar onde se usan ou outras indicacións entre parénteses.
Vid. Véxase.

Notas sobre a pronuncia

Queremos facer notar especialmente aos lectores que non estean familiarizados coa fonética galega (p.ex. moitos membros da nosa comunidade virtual “Fillos de Galicia”, descendentes de galegos cuxa lingua nai é o español e que coñecen o galego principalmente na súa expresión escrita) que aparte do fonema fricativo xordo representado pola letra x (e mais por -ge-/-gi-/j na grafía reintegracionista) e do -n nasal (-m en reintegrado) ao final dalgúns nomes, existen en galego outras diferencias co castelán que poden pasar desapercibidas e que atinxen ás vogais. Lembramos que en galego hai sete sons vogálicos, e que se diferencia entre o aberto e pechado e e aberto e pechado. Así, p.ex. as vogais no nome Xosé non se pronuncian como no castelán José senón que estárían a medio camiño dalgo como Xusá. Estas diferencias tamén se fan presentes en nomes con ditongos crecentes como Manuel, que en galego é case un trisílabo e se pronuncia parecido a Ma-no-ál.

Por outra banda hai que ter presente o fenómeno dialectal da gheada, que fai que case todos os nomes escritos en grafía RAG con -g- poidan pronunciarse co fonema farínxeo fricativo xordo que no galego se representa como -gh-, aínda que nós non incluímos esa variante escrita habitualmente. Se aceptamos a teoría da orixe céltica dese fenómeno, sería axeitado pronunciar así o -g- de moitos dos nomes que con esta orixe incluímos na nosa listaxe.

Precisamente en canto aos nomes célticos, facemos notar tamén que -ce- e -ci- se pronunciaban orixinalmente -ke- e -ki-. Nalgúns destes casos recóllense variantes gráficas dos nomes para axeitalos á pronuncia do galego actual.

Notas sobre variantes e orixes

Procuramos —ao contrario que algunhas das fontes que empregamos— condensar o máis posible as variantes dos nomes. Así, consideramos un mesmo nome Iago, Xacobe e Xaime, ou Sonia e Sofía por procederen dunha mesma raíz cun mesmo significado. Tamén adoitamos referenciar as orixes máis remotas coñecidas dos nomes, que en moitos casos van de lingua en lingua ata chegar á nosa: p.ex. do grego ao latín, do latín ao francés, e do francés ao galego. Na maioría dos casos non incluímos, por brevidade, a forma orixinal da que proceden, pero si o seu significado, que coidamos moi importante á hora de elixirmos un nome para unha filla ou fillo.